Ruimte in Rokkehage: Experimenteer en creëer!
Zoetermeer kan als cultuurstad een boost gebruiken. Ook is er een groot tekort aan ( jongeren) woningen. Rokkehage heeft volop ‘lege’ ruimten die hiervoor geschikt zijn. De gevangenis van Zoetermeer staat leeg. Door de brand bij de jaarwisseling is er een grote open plek ontstaan.
Rokkehage is toe aan een nieuwe invulling en beleving. Op 29 januari 2020 is het resultaat gepresenteerd van workshops waarin ontwerpers en kunstenaars nagedacht hebben over hoe Rokkehage een creatieve hub kan zijn én een woonomgeving voor jongeren. Een plek waar je naar toe wilt gaan omdat er zo veel te beleven is. Daarbij omarmen zij de bedrijvigheid en creatieve initiatieven die hier al zijn. Een nieuw tijdperk, een nieuw experiment.
Zoetermeer een stad vol experimenten
In Zoetermeer is vanaf de jaren ‘60 met allerlei experimenten bekeken hoe een stad gebouwd moest worden. Daarbij werd steeds aangesloten bij de tijdgeesten van de verschillende periodes. Met de prangende woningnood werd Zoetermeer aangewezen als groeikern: een stad waar mensen uit overvolle omliggende steden naar konden uitwijken. Van satellietstad met
wijkgedachte – naar bloemkoolwijk – naar Vinex.
Dit heeft prachtige experimenten opgeleverd. Hier mag je als stad trots op zijn: met name omdat veel bewoners in Zoetermeer er met zo veel plezier en geluk wonen. En deze experimenten: dat is ook de identiteit van Zoetermeer. Graag borduren we daar op voort !
Wat is Rokkehage?
Rokkehage onderscheidt zich van andere bedrijventerreinen door de creatieve sfeer. Het vertrekpunt voor de nieuwe ontwikkelingen en ‘geluksplekken’ in Rokkehage zijn de bestaande bedrijven, hun kenmerken en de diverse kwaliteiten:
Strategie voor transitie
Startfase 2020
Rokkehage wordt een beleidsarm gebied waar makers, kunst en jongeren (tijdelijk) de ruimte krijgen. De eerste initiatieven poppen op vanuit de gebruikers van Rokkehage. Het theater Applaus & Rozen geeft in plaats van 5 voorstellingen 15 voorstellingen per jaar. Er komt een meet- en greet festival.
De bestaande en nieuwe bedrijven die gaan verbouwen doen dit allemaal met de kenmerkende bronzen golfplaten. Alle vormen zijn mogelijk binnen dit materiaal. Aan-, uit- en opbouwen worden op deze manier sieraden aan de bedrijfshallen. Want deze eenheid in materiaal geeft juist maximale vrijheid in vorm en gebruik.
De voormalige gevangenis is tijdelijk in gebruik genomen: jongeren en studenten wonen in de tijdelijke appartementen. Er komt een leer-werk centrum en een cultuurcentrum. Er duiken sculpturen en muurschilderingen op. Op de plek van de afgebrande opslagruimten is een plek voor herinnering aan alle verloren gegane persoonlijke spulletjes en kunst gemaakt. Er wordt geklust en bomen geplant. De eerste tiny houses zijn bewoond!
Transitie fase 2030
Regelmatig is er straattheater. Als bezoeker wordt je verwonderd en vraag je je af of het vuur maken theater is of een kunstenaar die bezig is met een project op straat. Het theater Applaus & Rozen is een unieke ervaring. Soms is er zelfs een uitvaart: per boot naar de naastgelegen begraafplaats. De kringloop heeft een pop-up restaurant ingericht met afgedankte spullen.
De gevangenis is een enorm levendige plek geworden: een geheime stad, deels verscholen achter de muur. De Zoetermeerders hebben de toegangspoorten, ateliers en de tiny house op het groene dak gevonden. In 150 woningen wonen jongeren.
De circulaire auto is een feit. De metaalbewerker, monteur en kunstenaar werkten hier samen aan. Een voedseldesigner maakt gebruik van de kennis van de bakkers. De bakkerij innoveert hierdoor weer. Docenten nemen jongeren mee naar Rokkehage en laten hen zien hoe dingen gemaakt worden.
Bronzen dorp 2040
De Rokkehagers zijn echt blij met de plek zoals die geworden is. Sommige experimenten zijn mislukt, maar dat maakte niets uit. Het was een enerverend proces van trial-and-error. Veel bedrijven en kunstenaars uit 2020 zitten er nog. Zoetermeerders komen massaal naar Rokkehage: omdat er leuke bedrijven zitten, kunstenaars, architecten, designers, fijne eettenten in voormalige bedrijfspanden met interieurs met kunst. Er is zelfs een museum.
De wijk ziet er prachtig uit. De panden hebben groene daken waardoor de hoeveelheid vogels het geluid van de snelweg overstemt. De gebouwen zijn door de toevoegingen van hun bronzen sieraden verrijkt: er is eenduidigheid in de wijk, zonder dat het truttig is geworden.
Rokkehage is een bronzen dorp, eenheid in kleur en materiaal, maar heel veel vrijheid in vorm, functie en gebruik. Vergelijkbaar met de wit, gestucte, Griekse dorpen.
Rokkehage principes – aanbevelingen
Oproep: implementeer deze groeibriljant in de bouwopgave van Zoetermeer ! Maak van Rokkehage een nieuw experiment: een beleidsarm creatief gebied. Geef maximale vrijheid aan initiatieven binnen een paar kaders – de 9 Rokkehage Principes:
1. Beleidsarm gebied. Geregeld met tijdelijke ontheffingen zoals in MW4H in Rotterdam.
2. Culturele initiatieven worden omarmd
3. Plek voor jongeren- en studentenwoningen vlakbij Dutch Innovation Factory
4. Behoud van bedrijvigheid
5. Behoud van betaalbare atelierruimte
6. Nieuwe gebruikers en bewoners accepteren dat er soms herrie en andere geuren zijn
7. Gericht op samenwerking: bedrijven, kunstenaars, designers, Dutch Innovation Park
8. Maximaal groen en blauw en compenseer groen dat door bouw verdwijnt
9. Alle nieuwe bouwwerken gebruiken de bronzen golfplaat als gevelbekleding
Deelnemers ontwerpstudie Rokkehage
Ewoud Blom (Modus Architectuur)
Joost van Nuland (Modus Architectuur)
Petra de Haan (Regisseur Applaus & Rozen)
Simone Langeveld (ArchitectuurPunt Zoetermeer)
Alcuin Olthof (A place)
Helga Snel (helgasnelarchitecten)
Jeffrey Reule (helgasnelarchitecten)
Piem Wirtz (CKC Digital Art Lab)
Riemer Jonkers (CKC Digital Art Lab)
Organisatie: Judith Schotanus (ArchitectuurPunt Zoetermeer)
De resultaten van de ontwerpstudie zijn tentoongesteld in het Forum Zoetermeer van 29 januari tot 28 februari 2020.
Het ontwerpatelier is onderdeel van de serie De Nieuwe Stad en wordt mede mogelijk gemaakt door Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Cultuurfonds Zoetermeer en Gemeente Zoetermeer. In deze serie gaan deskundigen – in gesprek met het publiek – op zoek naar innovatiestrategieën voor de toekomst, die passen bij de specifieke kenmerken van ‘nieuwe stad’ Zoetermeer. Initiatief: ArchitectuurPunt Zoetermeer.