Gebouw van de maand: Wijkcentrum Buytenwegh, Teldersrode 25
Zoetermeer kent unieke architectuur waar de meeste mensen onwetend langslopen. In de serie ‘Het gebouw van de maand’ laat ArchitectuurPunt Zoetermeer verschillende bijzondere gebouwen zien. Deze maand juli 2024 brengen we een bezoek aan een verstopt gebouw dat lang niet iedereen in Zoetermeer kent.
Achtkantige piramide
Wijkcentrum Buytenwegh is een markant gebouw met achtkantige plattegronden en pilaren. Bijzonder zijn de raamverdelingen en het opgetilde volume, de eerste verdieping van het gebouw, én de achtkantige piramidevormige lichtkoepel die voor vriendelijk daglicht zorgt in de centrale hal.
Het gebouw past met de menselijke en zich herhalende maateenheden en achtkantige vormen binnen het structuralisme. Het is ondanks de overkapping over de entree zoeken naar ingangen van het gebouw waar ook nu nog steeds mensen creatieve taken uitoefenen. Het moeten zoeken lijkt een kenmerk van deze bouwstijl die wars is van hiërarchie. De oorspronkelijke ‘creativiteitsruimten’ zijn vandaag de dag ingevuld met diverse creatieve werkplaatsen onder de noemer: ambachtenwerkplaats (en) én met een productie-werkplaats voor arbeidzame dagbesteding.
Het ontwerp uit 1967 is van architecten Eijkelenboom, Gerritse & Middelhoek B.V. uit 1976.
Gebruikers
Het wijkcentrum heeft in de loop van haar geschiedenis veel verschillende gebruikers gekend. Het begon als huisvesting voor culturele en maatschappelijke voorzieningen met onder andere een peuterspeelzaal en creativiteitsruimten in het centrum van de wijk Buytenwegh-De Leyens. Op de locatie aan de Teldersrode nabij het centrale plein in het winkelcentrum Buytenwegh aan het Kentgensplein. Hier bevindt zich ook RandstadRail -halte Buytenwegh. Toentertijd de Sprinterhalte van de Zoetermeerlijn.
In 1982 was er een verbouwing nodig tot bibliotheek, een volgende wijziging/verbouwing van het pand werd gedaan in 1984 door ‘Gemeentebedrijven’.
Diverse culturele organisaties namen hun intrek en verdwenen ook weer. Begin 21ste eeuw was de bovenverdieping in gebruik voor het geven van taallessen Nederlands.
Voor de benedenverdieping ontstond in 2019 een bijzondere samenwerking. Reakt zat hier al en de welzijnsorganisatie stichting Piëzo kwam erbij met de Ambachtenwerkplaats én een fietsenwerkplaats. De fietsenwerkplaats van Reakt verschoof naar een pand ernaast.
Vandaag de dag zijn gevestigd in het centrum aan de Teldersrode 25: een inZet – inlooplocatie, fietsenwerkplaats, repair-café en ambachtenwerkplaats van Piëzo en een productie-werkplaats van Reakt. Sinds dit voorjaar is de bovenverdieping weer in gebruik, nu als kantoor- en trainingsruimte van en voor medewerkers van de koepelorganisatie voor zorg- en welzijn in Zoetermeer: inZet.
Buytenwegh – De Leyens
Een harde scheidingslijn: de Zwaardslootseweg richting Stompwijk en Zoeterwoude heeft Buytenwegh en De Leyens vanaf het begin van de invulling van deze wijk in twee wijken gedeeld: de wijk Buytenwegh en de wijk De Leyens. De idee van één wijk is in de praktijk losgelaten. De meest experimentele bouw is te vinden in Buytenwegh. Onder andere de dekwoningen van architect Jan Sterenberg. Het wijkcentrum aan de Teldersrode 25 sluit naadloos aan op deze omgeving maar heeft een eigen karakter.
Architectenjubileum
In 2024 bestaat EGM-architecten 50 jaar. De drie namen uit deze afkorting werkten ook aan het wijkcentrum Buytenwegh in Zoetermeer aan de Teldersrode: Gerrit Gerritse (Dordrecht), Wout Eijkelenboom en Bram Middelhoek (Rotterdam).
De architecten werken in 1976 samen onder de naam: Eijkelenboom, Gerritse en Middelhoek B.V. aan het wijkcentrum Buytenwegh dat direct grenst aan de woonprojecten van Jan Sterenberg. De architecten delen hun passie voor en kennis van de zorgsector.
In 1975 werd Wout Eijkelenboom benoemd tot speciaal buitengewoon hoogleraar architectonisch-stedenbouwkundig ontwerpen aan de technische universiteit Eindhoven. Dit ambt bekleedde hij tot in 1989.
Het Orthopedisch centrum in Zoetermeer door EGM-architecten werd in 2020 genomineerd voor de Gemma Smid Architectuurprijs, juryprijs en publieksprijs.
Bronnen:
Tekeningen uit het archief van de gemeente Zoetermeer
De ontwerptekeningen voor wijk (buurt) centrum Buytenwegh dateren van 1976.
Architecten: Eijkelenboom, Gerritse & Middelhoek B.V.
Tekst en foto’s: Simone Langeveld
Het gebouw van de maand is gekozen door ArchitectuurPunt Zoetermeer. Kijk voor meer informatie over architectuur in Zoetermeer en de architectuuragenda op ArchitectuurPuntZoetermeer.nl of op Facebook of LinkedIn.
Dit artikel verscheen eerder op de website Zoetermeer Actief. Alle afleveringen van ‘Gebouw van de Maand’ kunt u hier terug vinden: gebouw-van-de-maand Het gebouw van de maand is gekozen door ArchitectuurPunt Zoetermeer.