Alberts & Van Huut: verhaal over architectuur vol passie voor mens en natuur
Max van Huut, 74 jaar, is nog altijd actief binnen het architectenbureau Alberts & Van Huut. In New Town Zoetermeer zijn meerdere projecten van Ton Alberts en Max van Huut gerealiseerd. Architect Max van Huut bezocht in voorbereiding op de lezing de Zoetermeerse projecten en nam oud en nieuw beeldmateriaal mee om te vertellen over het werk van het huidige architectenbureau maar vooral over de tijd dat hij samen met Ton Alberts aan de projecten in Zoetermeer tekende.
De woningbouwprojecten zijn er nog en een valt zelfs onder het kopje experimenteel bouwen. Het wijkcentrum in het winkelcentrum Meerzicht is in 2001 gesloopt. Het heeft de tand des tijds niet doorstaan. De Hovenbuurt doorstond de tijd echter met glans, bleek uit een analyse van David Sonntag (Academie van Bouwkunst Rotterdam) tijdens de lezing Beeldbepalende architecten #01 – Alberts en Van Huut op 22 maart 2022.
Bekijk de opname van de livestream of lees hieronder het verslag.
Gesloopt, Wijkcentrum Meerzicht
Het wijkcentrum Meerzicht, locatie Uiterwaard-Meerzichtlaan, had veel functies op een plek: kerkzaal, gezondheidscentrum met aanverwante diensten, buurtruimten voor creativiteit en bibliotheek. ‘Panthariei kwam direct na de zaterdagavondmis in actie om de wekelijkse disco te organiseren. En, ’s avonds feest met bier, ’s morgens in dezelfde ruimte een kerkdienst met wijn,‘ zijn de herinneringen hieraan van Zoetermeerders.
Dit alles in een relatief laag gebouw dat zich als een landschap aan je ontvouwde met een binnentuin een vijver met aangelegde buitenruimten. Het ontwerp is een soort woonrots, met verspringing in verdiepingen van waterniveau, 1,2,3,5,6. Juist het overslaan van die vierde verdieping geeft die andere beweging. Ja dat wel trappetje op en trappetje af. Max: “die trappetjes; het houd je wel gezond”. Resultaat is plasticiteit een menselijke maat een gebouw opgevat als een landschap een dorp een gemeenschap. Een dorp, als een tegenhanger, van de grote hoogbouwflats die een resultaat van de industrialisatie van de woningbouw in de jaren 1960, die het winkelcentrum Meerzicht omringden.
Gesloopt? Max: “Als het z’n tijd heeft gehad moet je slopen, maar of het gedateerd was? Schoonheid en liefde zijn nooit gedateerd. Dat is wat wij wel proberen te realiseren iedere keer opnieuw.” De bijbehorende woningen erachter zijn wel behouden, met nog een mooie binnentuin.
Experiment: parkeren onder het woondek
Bij de dekwoningen in Meerzicht zorgden we voor een dubbelgrondgebruik met parkeren onder het woondek en de entrees van de woningen op het woondek. Het leverde een mooie woningdichtheid op. Omdat de parkeergarages iets verdiept ten opzichte van het maaiveld liggen, ontstonden glooiende tuinen en ruimtelijke split level-woningen. Max: “we tekenden ook meteen het groen in onze ontwerpen”.
Bij woongebouw het fregat in de Leyens wordt nu de gevel gerenoveerd. Dat is fijn om te zien. Voor dit project gold ook de menselijke maatvoering en de fijne plasticiteit in de gevels rondom. De gevels lopen op van laag naar hoog.
Hovenbuurt, nergens saai of voorspelbaar
De Hovenbuurt bestaat uit 256 woningen. Hier bespreekt Max de zogenaamde Kinetische stedenbouw. Max hecht grote meerwaarde aan bewegen en aan kleur. Dit komt samen in een caleidoscoop. Ken jij hem van vroeger, je draait eraan en in de ronde kijker verandert het beeld constant. Je blijft kijken en blijft nieuwsgierig. Pas je dit toe in architectuur dan levert dit een andere levenskwaliteit op.
Zo is er bij het ontwerp van de hovenbuurt enorm gespeelt met beweging door de verspringende rooilijnen, de verschillende dakhoogten en het mee-ontwerpen van de natuurlijke elementen zoals de watergang die er al was op deze kavel. In de straatjes tussen de huizen geen stoepen, want zo kun je overal wandelen, spelen en zijn er onverwachte doorkijkjes en perspectieven in dit buurtje. Maak je de straten smaller dan heb je meer ruimte voor tuinen. Saai en ‘voorspelbaar’ is het nergens met verschillende kaphoogten en door gespiegelde entrees kom je elkaar altijd tegen als buurtbewoners. Hier is sprake van ‘biologische architectuur’ en natuur is de inspiratie.
Duurzaam bouwen: Mens en natuur
In de filosofie van Alberts & Van Huut staat duurzaam bouwen voor schoonheid, liefde en aandacht. De mens is onderdeel van de natuur, de mens is natuur. Groen, de natuurlijke omgeving is essentieel, maar Van Huut werkt ook graag met ‘groene’ binnenruimten en veel invallend daglicht. Hierom spreekt Max liever niet van een ‘ziekenhuis’ maar van een Beterhuis. In Zwolle (Isala klinieken) is het zeer kleurrijke Beterhuis ontworpen.
Inspiratie vindt Max bij iemand als de Weense kunstenaar / architect Hundertwasser met zijn variatie in vormen. Hij werkt ook graag, net als veel kunstenaars, met de gulden snede verhoudingen. Waarom al die verschillende kozijnvormen? “Zo heeft elk raam zijn eigen verhaal, net als een boek.”
Transformatie het Zandkasteel
De transformatievan de voormalige NMB bank (later ING) in Amsterdam is een groot compliment voor het architectenbureau Alberts & Van Huut. Het gebouw doorstond de tand des tijds glorieus (blijkt zeer duurzaam) en ook de idee waarmee het ooit is gebouwd: dat het ook een andere dan een kantoorfunctie zou kunnen hebben in de toekomst.
Max: “Ontroerend om te zien dat wat we toen bedachten ook kan!” Zij maakten zelf het ontwerp voor het hergebruik. Het gebouw krijgt een tweede leven, met appartementen, Co-living, scholen, horeca en winkeltjes en common rooms.
Publieksvragen
Hoe omschrijft u uw opdrachtgevers? Waarom kiezen ze voor jullie? Max: “Het zijn mensen die lef hebben om grenzen te verleggen en die durven gaan voor vorm en detail. Overigens, ook lof voor de aannemers en de bouwvakkers… dat zijn de doeners en makers! De relatie met een opdrachtgevers voelt een beetje als een huwelijk.”
Welke rol speelt de antroposofie in het ontwerpen? Max: “het dogmatische in de antroposofie voeren we niet door, maar onze ontwerpen zijn er zeker mee verwant. Het gaat om de menselijke maat en schaal en de inspiratie die we halen uit de natuur, we bouwen organisch en dat is ook iets in de antroposofie maar zeker niet andersom. Zen en Boedhisme en architecten als Wright (VS) en Ando (Japan) hebben even grote invloed op mijn werk.
Hovenbuurt anno 2022 door David Sonntag
David Sonntag, student aan de Academie voor Bouwkunst in Rotterdam sluit met zijn recent gedane onderzoek naar juist de Hovenbuurt in Zoetermeer zeer goed aan op het verhaal van senior Max.
David kon niet kiezen voor dit onderzoek, maar kreeg het ‘in de schoot geworpen’. David: “Hier moest het dus gebeuren”. Hij was verrast over het groen dat hier als eerste werd getekend / gepland en voelt de kwaliteit van het dwalen. Hij ontmoet veel bewoners van het 1e uur. Zij vinden het fijn en belangrijk dat ze hun medebewoners tegenkomen. Kortom groen en spontaniteit het werkt echt die hoven als ontmoetingsruimten.
Een fijn detail in de bouw en de gevel is het kinderraam op vloerhoogte, waardoor ook jonge kinderen gemakkelijk met buiten in contact kunnen komen. Het wonen aan het water is ook een kwaliteit. De verfijningen in het plan vindt hij echt bijzonder, zoals de molgoot van natuursteen in het stratenplan.
Naar het idee van de Hovenbuurt van Alberts & Van Huut maakte hij een herontwerp voor de Entree. In de huidige plannen voor het nieuwe Zoetermeerse stadsdeel Entree wordt naar zijn idee het Zoetermeerse DNA (kleinschaligheid in woningbouwprojecten en de diversiteit) kwijtgespeeld. Niet met 4600 woningen, maar wel met ca 650 woningen met kinderkijkramen.
De reactie van Max van Huut is geweldig leuk: “David kom bij mij aan tafel zitten en we maken er een goed plan van voor zo’n 3500 woningen… of misschien wel 6000” Wie weet heeft het een vervolg. Een mooie droom is het in ieder geval! Vanuit zaal en publiek is de tendens dat de huidige plannen voor een verkilling van Zoetermeer kunnen zorgen.
De studie van David Sonntag is opgenomen in de publicatie ‘Suburbane stedelijkheid, nieuwe kansen voor Zoetermeers erfgoed’. De publicatie bevat meerdere studies van woningbouwplannen uit de jaren 1970. Download hier de publicatie >
Deze (online) stadslezing op 22 maart 2022 is onderdeel van jubileumjaar Zoetermeer 60 jaar New Town. Bekijk alle activiteiten op Zoetermeerisdeplek.nl